مرزبندی نرم (ادراکی) با دشمنان

پایگاه تحلیلی مصداق/ قدرت نرم انقلاب اسلامی ایران از بعد نظری و عملی بر تحولات سیاسی منطقه و جهان تاثیرگذاری عینی و محسوسی دارد. همه مولفه‌های قدرت نرم اسلام، انقلاب و جمهوری اسلامی ایران به علت ماهیّت دینی، تاریخی، فرهنگی، هنری، سیاسی و جغرافیایی بر مرزبندی مستحکم در مقابل هجمه های نرم دشمن مؤثر است و این اثرگذاری موجب افزایش قدرت ادراکی و اصلاح فرآیند شناختی و در نهایت تقویت قدرت نرم انقلاب و جمهوری اسلامی ایران می‌شود.
« دشمن سه هدفِ مرحله‌ای و مقطعی را تعقیب می‌کند. اوّل، عبارت است از تخریب وحدت ملّی؛ یکپارچگی ملّت ایران را بشکنند و تخریب کنند. دوّم، تخریب ایمان و باورهای کارساز در دل مردم؛ یعنی به تخریبِ ایمان‌ها و باورها و اعتقاداتی که این ملّت را از یک ملّت عقب افتاده توسری خور، به یک ملّت پیشرو و شجاع و میدان‌دار در دنیا تبدیل کرد، بپردازند. این حرکت، با اعتقادات و باورهایی انجام گرفت؛ بدون این باورها که انسان حرکت نمی‌کرد و این ملّت پیش نمی‌رفت. دشمن می‌خواهد این باورها را در ذهن ملّت ما تخریب کند. سوّم، تخریب روح امید و تخریب آینده در ذهن مردم. پس، سه تخریب، مورد نظرِ دشمن است: تخریب وحدت ملّی، تخریب باورهای کارساز و مقاومت‌بخش، و تخریب روح امید.»(۱)
رهبر انقلاب سه راهبرد محوری را در نحوه هجوم دشمن به مرزهای نرم عقیدتی و شناختی مطرح می کنند که در بالا به آن اشاره شد، به تبع آن چند راهبرد در مواجهه با جنگ نرم دشمن و مرزبندی نرم با اقدامات دشمن براساس نگاه رهبر انقلاب اشاره خواهد شد:

1. تقویت فرهنگ ملّی و دینی
   پیروزی انقلاب اسلامی در سطح ایجاد حکومت، دین را در عرصه سیاست از انزوا خارج نمود. ولی برای خارج کردن فرهنگ اسلامی و انقلابی از انزوا نیازمند وارد شدن اعتقادات دینی در لایه باورهای مردمی، نفوذ اخلاق دینی، تفکر شیعی، عاشورایی و انقلابی در لایه ارزش‌های مردم، نهادینه شدن احکام دینی و ضوابط اسلامی در لایه هنجارهای مردم و نیازمند تطبیق شعائر اسلامی و ظواهر انقلابی در لایه نمادهای زندگی معمول مردم دارد(۲)
   « تمرکز دشمنان بر روی فرهنگ بیشتر از همه جا است. چرا؟ به‌خاطر همین تأثیر زیادی که فرهنگ دارد. هدف و آماج تحرّک دشمنان در زمینه‌ی فرهنگ، عبارت است از ایمان مردم و باورهای مردم. مسئولان فرهنگی، باید مراقب رخنه‌ی فرهنگی باشند؛ رخنه‌های فرهنگی بسیار خطرناک است؛ باید حسّاس باشند، باید هشیار باشند. نمیخواهیم بگوییم همه‌ی آسیب‌های فرهنگی کار بیگانگان است؛ نه، خود ما هم مقصّریم؛ مسئولان مختلف، مسئولان فرهنگی، مسئولان غیر فرهنگی، کم‌کاری‌ها، غلط‌کاری‌ها، اینها تأثیر داشته؛ ما همه را به گردن دشمن نمی‌اندازیم؛ امّا حضور دشمن را هم در زمینه‌ی مسائل فرهنگی نمی‌توانیم فراموش کنیم.»(۳)
2. پاسداری از مرزهای عقیدتی
   انقلاب اسلامی ایران که از همان ابتدا دارای ماهیّت فرهنگی بود، با تکیه بر اصول اسلامی توانست برآیند مثبتی در اذهان و افکار عمومی داخل و خارج ایجاد کند. این موضوع باعث افزایش قدرت و اقتدار کشورمان شده است. جمهوری اسلامی ایران هویّت متمایزی را در منش فرهنگی و سیاستی خود پذیرفت که کاملاً بر مبنای اسلام بود؛ الگویی که تشابهی با ساختار اندیشه سکولار نداشت؛ یعنی مبانی فکری، هدف، فرآیند تاریخی و تطوراتی متمایز از گفتمان سکولار دارد و پایه‌گذار فرآیندی معرفتی، از طریق عرضه گفتمانی جدید بود. غرب نیز با درک این موضوع، درصدد چالش با آن برآمد. لذا براساس نگاه رهبر انقلاب، در کنار پاسداری و محافظت از مرزهای جغرافیایی و تعاملات سیاسی و اقتصادی، توه به صدور تفکر انقلاب و پاسداری از مرزهای عقیدتی در اولویت زمان حاضر خواهد بود.
   « معنای پاسداری از انقلاب فقط حفاظت از انقلاب نیست -که این شرحی که دادیم مربوط به حفاظت بود- بلکه به معنای گرامی داشتن انقلاب، اهمّیّت دادن به انقلاب، بزرگ داشتن انقلاب هم هست. انسان پاس کسی را بدارد یعنی او را گرامی بدارد، قدر او را بشناسد، اهمّیّت او را بداند؛ این احتیاج دارد که انسان انقلاب را درست بشناسد [لذا] باید معرفت به انقلاب پیدا کنید. در سطح سپاه، در تمام سلسله‌مراتب سپاه، باید معرفت به انقلاب یک معرفت آگاهانه، روشن، جامع بوده باشد؛ انقلاب را درست باید [شناخت‌]. اگر در زمینه‌ی کارهای فرهنگی در این مورد، کاستی‌ای وجود دارد، حتماً باید برطرف بشود؛ نگاه کنید ببینید. بایستی برادران و خواهران سپاه از صدر تا ذیل مجهّز باشند به منطق مستحکم انقلاب؛ چون ضدّ انقلاب امروز از طرق مختلفی وارد می‌شود. یکی از راه‌های ورود و نفوذ ایجاد خلل در باورها است؛ باور انقلابی، باور دینی. در معرفت‌های انقلابی و دینی اختلال ایجاد می‌کنند؛ رخنه کردن در این‌ها است. و از همه‌ی طرق هم استفاده می‌کنند و آدم‌های گوناگونی هم دارند؛ استاد دانشگاه هم دارند، فعّال دانشجویی هم دارند، نخبه‌ی فکری و علمی هم دارند؛ همه‌جور آدمی برای ایجاد این رخنه‌ها هستند.»(۴)
3. تبیین باورها و ارزش ها
   انقلاب و جمهوری اسلامی ایران باید از تمام مؤلفه‌های بالفعل و بالقوه فرهنگی و دینی در جهت تقویت و استحکام پایه‌های سیاسی و اجتماعی خود استفاده کند و بتواند در جهت تبیین باورهای و ارزش های اسلامی، انقلابی و بومی بر اقشار جامعه گام بردارد و به الگویی در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی تبدیل گردد.(۵) لذا رهبر انقلاب در ترسیم این راهبرد مواجهه با جنگ نرم دشمن و مرزبندی نرم با ایشان می‌فرمایند: «ما مواجهیم با یک حمله‌ی همه‌جانبه‌ی فرهنگی و اعتقادی و سیاسیِ اعلام نشده؛ یعنی شما حالا که من دارم میگویم، قاعدتاً از من قبول می کنید لکن اطّلاع ندارید از آنچه دارد اتّفاق می‌افتد؛ بنده اطّلاع دارم از آنچه دارد اتّفاق می‌افتد؛ من دارم میبینم چه دارد اتّفاق می‌افتد؛ لشکر فرهنگی دشمن و لشکر سیاسی دشمن با همه‌ی ابزارهایی که برایشان ممکن بوده، حمله کرده‌اند به ما برای سست کردن اعتقادات دینی ما، سست کردن اعتقادات سیاسی ما، تقویت نارضایی‌ها در داخل کشور، جذب جوان‌ها بخصوص جوانهای فعّال و اثرگذار در سطوح مختلف برای مقاصد خودشان؛ دارند کار میکنند. خب، در مقابل اینها کارهایی دارد انجام میگیرد؛ بچّه‌های حزب‌اللّهی، مردمان مؤمن، مسئولان باتعهّد کارهای خوبی دارند انجام می‌دهند لکن بیش از این‌ها باید در کشور کار بشود. یکی از قلم‌های مهم، همین است که این مفاهیم باارزش مثل مفهوم جهاد، مفهوم شهادت، مفهوم شهید، مفهوم خانواده‌ی شهید، مفهوم صبر برای خدا، احتساب لله باید زنده بماند.»(۶)
4. هویّت بخشی و ایجاد اتحاد
   هویّت یک سازه نظری روانی اجتماعی است که شامل طرز فکر، عقاید فرد و نحوه ارتباط او با دیگران می شود. هویّت در واقع دربرگیرنده ارزش‌ها، باورها و هدف‌هایی است که افراد یا جوامع دارند و از دید دیگران پنهان است.(۷) لذا رهبر انقلاب هویّت بخشی و اتحاد جامعه اسلامی را به عنوان یکی از عمیق ترین راهکارهای جبهه خودی در مرزبندی نرم با دشمنان ترسیم می کنند: « علاج بنیانی و اساسی[تقابل جبهه استکبار با هویّت‌یابی مسلمانان و بیداری اسلامی] را می‌توان در دو جمله‌ی کلیدی خلاصه کرد که هر دو از بارزترین درس‌های حج است: اوّل: اتّحاد و برادری مسلمانان در زیر لوای توحید، و دوّم: شناخت دشمن و مقابله با نقشه‌ها و شیوه‌های او.»(۸)

1. بیانات رهبر معظم انقلاب در خطبه‌های نمازجمعه‌ ۱۳۷۸/۰۹/۲۶
2. خانی، محمدحسن، «دیپلماسی فرهنگی و جایگاه آن در سیاست خارجی کشورها» (پائیز و زمستان ۱۳۸۲)، دانش سیاسی، ش۲، ص۱۳۵-۱۴۸٫
3. بیانات رهبر معظم انقلاب در حرم مطهر رضوی ۱۳۹۳/۰۱/۰۱
4. رهبر معظم انقلاب در دیدار فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامى ۱۳۹۴/۰۶/۲۵
5. متقی زاده؛ احمد، مؤلفه های قدرت نرم انقلاب اسلامی ایران، شماره صفحه مجله: ۱۰۵-۱۲۸٫
6. بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار اعضاى ستاد کنگره‌ شهدای استان چهارمحال و بختیارى ۱۳۹۴/۰۷/۱۳
   
7. برگرفته از مقاله؛ «بررسی مبانی معرفت شناسی هویت ایرانی اسلامی» به نگارش: معصومه صمدی. انتشار یافته در کتاب چکیده مقالات همایش ملی الگوی هویّت اسلامی ایرانی درچشم انداز۱۴۱۵٫
   
8. پیام رهبر انقلاب به کنگره عظیم حج ۱۳۹۲/۰۷/۲۲