کلیّت انقلاب اسلامی ایران، رویش مجدد تمدّن اسلامی در فضایی جدید بود؛ رویشی که بهار دوباره خدا محوری را نوید می‌داد و می‌کوشید در تمام عرصه‌های زندگی، خود را نمودار و شکوفا سازد؛ رویشی که با رهبری امام خمینی(ره) اوج گرفت؛ رویشی که مقام بندگی را به انسان بازگرداند و در مقابل نفس‌پرستی و انسان‌محوری، خدامحوری را زمزمه کرد.
پایگاه تحلیلی مصداق/ در یادداشت گذشته به «لزوم درک حقایق و پرهیز از ظاهر بینی» و ترسیم «جلوه‌هایی از رویشهای انقلاب اسلامی» پرداختیم در این قسمت مصادیق جلوه‌هایی از رویشهای انقلاب اسلامی را بررسی می‌نماییم.
با تمام اتهاماتی که برخی افراد خشک مقدس و به ظاهر متدین غیرانقلابی که انقلاب اسلامی را مایه به حاشیه رانده شدن دین و اسلام در عرصه عمومی و اجتماعی مطرح می‌کنند، ولی واقعیّت‌های عینی جامعه در سال‌های اخیر و به ویژه در بین اقشار جوان، نشان می‌دهد که فراگیر شدن اجرای مناسک دینی و مذهبی در ایام الله مانند شب‌های قدر، یکی از وجوه رویش فراگیر در جامعه اسلامی ایران محسوب می‌شود. مقام معظم رهبری در این باره می‌فرمایند: « یکی دیگر از نقاط قوت ما در این مدت، انتقال ارزش‌های انقلاب به نسل دوم و سوم بود. امروز شما جوانها را نگاه می‌کنید، می‌بینید این ارزش‌ها را دریافت کرده‌اند… . یکی از نقاط قوت و مثبت ما همین است که این ارزش‌ها به نسل‌های دوم و سوم منتقل شد. البته ریزش داشته‌ایم، توبه‌کار از انقلاب و پشیمان از انقلاب داشته‌ایم، امّا رویشهای ما بیشتر از ریزش‌های ما بوده است. نیروهای فرسوده ریزش پیدا کردند، اما نیروهای جوان و باطراوات بالا آمدند و رویش پیدا کردند.»(۱) همچنین معظم له، اعتکاف را یکی از مصادیق عینی این رویش انقلابی مطرح کرده‌اند، «پدیده‌ی اعتکاف یکی از رویشهای انقلابی است؛ ما اول انقلاب این چیزها را نداشتیم.»(۲)
افزایش آگاهی ها و بصیرت عمومی ملت ایران و رویش سیاسی نیروهای جوان در طول مسیر انقلاب اسلامی یکی دیگر از جلوه های بالندگی انقلاب اسلامی است که مقام معظم رهبری در بیانات متعددی بیان شده است: «ما شاهد رشد و رویش یک طبقه جوان علاقه‌مند، مؤمن، جستجوگر در زمینه انقلاب، و پیدایش زبدگانی در این زمینه هستیم؛ این قابل انکار نیست؛ هم در دانشگاه‌هامان، هم در حوزه علمیه‌مان، هم در سطح جامعه‌مان.(۳) «جامعه امروز مملو از جوانهای شجاع، آگاه، آشنا به حقایق زمان و مسلط به مسائل گوناگون سیاسی است که رویشهای جدید انقلاب هستند.» (۴)
البته این نکته را باید اذعان نمود که، رویشهای سیاسی را نمی‌توان به حوزه‌های نظامی و امنیتی محدود کرد. حضور گسترده مردم در عرصه‌های مختلف، نه تنها در مقایسه با گذشته کمتر نشده بلکه، نهادینه شده و از نظر کمی و کیفی، فزونی یافته است. مشارکت سیاسی مردم ایران در انتخابات سال‌های اخیر، از نظر عمق و بصیرت سیاسی، بسیار تقویت شده است. حضور مردم به عرصه انتخابات محدود نمی‌شود. این حضور در روزهای خاصی از سال مانند ۲۲ بهمن، روز قدس، نماز جمعه همچنان تقویت می‌شود و هرگاه ضرورت ایجاب کند، مانند ۹ دی، مردم در صحنه حضور خواهند دشت و همین مسأله راز ماندگاری و بالندگی نظام اسلامی با وجود تمام مشکلات، ناکارآمدی و ناتوانی برخی از مسئولین ریزش یافته غیرانقلابی است.
شکل‌گیری انقلاب در دهه پنجاه، موفقیت های ما در هشت سال دفاع مقدس، آبادانی و پیشرفت های عمرانی در قالب جهاد سازندگی و اردوهای جهادی، قابلیت‌های علمی و پژوهشی و همچنین دفاع جانانه و ارزشی از حریم انقلاب اسلامی در عراق و سوریه و نبرد با تکفیری های وهابی، نمونه های واقعی از رویش های انسانی و تربیت جوانان انقلابی در طول دهه های اخیر بوده است: « این را باید توجّه کرد که وقتی ما از امکان انحراف نسل جوان می‌گوییم، از ظرفیّت و امکان هدایت و رویشِ نسلِ جوانِ مؤمن هم بگوییم؛ امروز در نظام ما این‌جوری است. شما ببینید؛ همین شهید عزیزی که اخیراً به شهادت رسید -شهید حُجَجی- او یک جوان از همین جوانهای امروز است، او هم یک جوانی است در سنّ ۲۵ سالگی؛ …البتّه شهید حُجَجی را خدای متعال مثل یک حجّتی امروز در مقابل چشم همه گرفت امّا زیادند کسانی که این احساس، این انگیزه، این ایمان در آنها وجود دارد. این رویش های جدید انقلابی و اسلامی را نباید دستِ‌کم گرفت، اینها خیلی باارزشند، قدرشان را باید دانست.»(۵)
در ساختار نظام پادشاهی دوران پهلوی و بسیاری کشورهای اینگونه و در اکثر کشورهای به ظاهر دموکرات دنیا، در عمل مشارکت مردم در جهت اهداف نظام سلطه و تقویت قدرت سردمداران سیاسی و اقتصادی صورت می گیرد و حضور و مشارکت مردم امری ظاهری در جهت تقویت قدرت سیاسی هیأت حاکمه کشورها صورت می گیرد. با وجود اینکه رسانه های غربی و معاند، این برچسب را به انقلاب می زنند که حاکمیت استفاده ابزاری از حضور و مشارکت مردم در عرصه های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی دارد؛ ولی در عمل شاهدیم که مشارکت مردم در تحولات عرصه اقتصاد و حضور در نهادهای مردم نهاد همچون تاسیس و حمایت از موسسات خیریه یکی از جلوه های مشارکت اجتماعی محسوب می شود.
« یک بیست‌و‌دوّم بهمن را داریم، یک روز قدس را داریم و هر کدام یک معنایی دارد، یک هدفی دارد؛ مردم این معنا را خوب درک می‌کنند و با توجّه به آن معنا وارد میدان می‌شوند. حالا در میدان چه کسانی هستند؟ این خیلی نکته‌ی مهمّی است. … معنایش چیست؟ معنایش این است که انقلاب زنده است؛ معنایش این است که انقلاب روینده است، بالنده است، اینها رویشهای جدید انقلابند؛ این نسل سوّم و چهارم انقلاب است که دارد می‌آید و در مقابل دشمن می‌ایستد و حرف قاطع خودش را میزند. این خیلی مهم است.»(۶)
یکی دیگر از عرصه های موفقیت و رویش های بی بدیل در مسیر هل ساله انقلاب اسلامی که هر فرد منصفی به آن اذعان خواهد کرد، رشد و تربیت نیروی های خلاق و مبتکر در زمینه های علمی و پژوهشی در تمامی رشته ها و عرصه های علمی و دانشگاهی به شمار می رود. رویشی که با تمام چالش ها و محدودیت های بیرونی و درونی و با وجود بی مهری برخی مدیران و با وجود مهاجرت برخی نخبگان صورت گرفته است، ولی با این وجود مسیر حرکت بسیار روشن و با غلبه رویش های علمی صورت گرفته است.
رهبر انقلاب این رویش عظیم را بارها و با تعابیر گونانگون ترسیم کرده تا ضمن خنثی سازی عملیات روانی رسانه های بیگانه، مسیر امید و رشد نیرهای نوجوان را برای ادامه حرکت و رشد علمی را ترسیم نمایند. «… این‌همه جوان مؤمن، این‌همه تحصیل‌کرده‌ی مؤمن، این‌همه افراد تحلیلگر مؤمن، این‌همه افراد کارآمد در مسائل فنّی و در مسائل علمی، همه مؤمن؛ اینها رویشهای انقلاب است. … امروز ما ده‌ها هزار نفر استاد مؤمن در عرصه‌ی کارهای دانشگاهی داریم؛ استادان مؤمن، آنهایی که واقعاً به انقلاب پایبندند و معتقدند از بُن دندان؛ این چیز کمی نیست، چیز کوچکی نیست، اینها را انقلاب تربیت کرده است. این‌همه جوان مؤمنِ نویسنده، هنرمند، عالم، فنّاور، مبلّغ، سخنور؛ در عرصه‌های گوناگون، در مسائل داخلی در مسائل خارجی. اینها رویشهای انقلابند، رویشهای سرسبز و آماده؛ این خیلی باارزش است. بنابراین، اگر ما به وظایفمان در زمینه‌ی انقلاب عمل کنیم، معنای این، ماندگاری افزایش این رویش‌ها و انبوه شدن این رویش‌ها است.»(۷)
یکی از حربه های دشمنان انقلاب، اسلام و ایران، ریشه در مسائل فکری و فرهنگی دارد. لذا ایشان در ابتدا به دنبال مشکلات مختلف میان مردم انقلابی با عمومی مردم و قشر مذهبی هستند و نیز به دنبال فاصله انداختن روحانیت و مسئولین با مردم بوده که متاسفانه بواسطه بهانه های مختلف مسئولین و روحانیت نیز به همین سمت و سو رفته و در سال های اخیر با بدنه مردم قطع ارتباط کرده اند. بعد از شکاف ارتباطی، به مرور شکاف فکری و استحاله شناختی در بین مردم شکل خواهد گرفت. ولی با تلاش و مجاهدت های نیروهای دلسوز فرهنگی و رسانه ای، در طول سال های اخیر در حد نسبتا مطلوبی تفکر اسلامی و انقلابی به نسل های جوان و نوجوان در بسترهای ارتباطی همچون، راهیان نور، اردوهای جهادی و یا در بستر فضای مجازی منتقل شده است. لذا « یکی دیگر از نقاط قوّت ما در این مدت، انتقال ارزش‌های انقلاب به نسل دوم و سوم بود. امروز شما جوانها را نگاه می‌کنید، می‌بینید این ارزش‌ها را دریافت کرده‌اند. … احمدی روشن و رضائی‌نژاد و امثال اینها نسل سوم انقلابند. همین حرکت عظیم این جوانها که بعد از شهادت احمدی روشن اعلام کردند ما حاضریم بیائیم کار کنیم، خیلی مهم است؛ اینها را نباید دست‌کم گرفت. یکی از نقاط قوّت و مثبت ما همین است که این ارزش‌ها به نسل‌های دوم و سوم منتقل شد. البته ریزش داشته‌ایم، توبه‌کار از انقلاب و پشیمان از انقلاب داشته‌ایم، امّا رویشهای ما بیشتر از ریزش‌های ما بوده است. نیروهای فرسوده ریزش پیدا کردند، اما نیروهای جوان و باطراوت بالا آمدند و رویش پیدا کردند.»(۸)
یکی از جلوه‌های رویش و بالندگی انقلاب اسلامی، تأسیس و پیشرفت نهادها و مجموعه‌هایی هستند که از ابتدای انقلاب ایجاد شدند و به مرور به کارکرد و اثرگذاری آنها افزوده شد. رهبر معظم انقلاب وضعیت و ساختار حوزه های علمیه در شرایط کنونی(۹)، سازمان تبلیغات اسلامی(۱۰) و … را نمونه‌هایی از نهادهایی می‌دانند که حاصل رویش عمیق انقلاب اسلامی محسوب می‌شود. که البته در یادداشت بعدی به آن خواهیم پرداخت که این رویش به اندازه رشد و بالندگی نیروهای خودجوش مردمی پیش نرفته و به فرموده رهبری باید حمایت بیشتری صورت بگیرد و الا تعبیر آتش به اختیار در شرایط عدم رویش واقعی نهادهای انقلابی توسط معظم له طرح شده است.
اصل عدالت اگر چه به عنوان یکی از مهمترین رکن های دین اسلام مطرح اسـت اما تـاکنون بیـان روشن و کاملی درباره معیارهای عدالت، بویژه در حوزه «اقتصادی و نسبت آن با عدالت اجتمـاعی» توسط متفکران اسلامی ارائه نشده اسـت. امام خمینی(ره): در ترسیم مسیر حرکت جمهوری اسلامی، عدالت را به عنوان سنگ‌بنایی اساسی معرفی […]
حقوق شهروندی در اندیشه امامین انقلاب اسلامی(۱8)
دیدگاه بگذارید