امام خمینی(ره) عزّت و سعادت را در سایه ایستادگی و تحمل سختی‌ها می‌دانند و می‌فرمایند: «من مطمئنم که ملّت عزیز ایران یک لحظه استقلال و عزّت خود را با هزار سال زندگی در ناز و نعمت ولی وابسته به اجانب و بیگانگان معاوضه نمی‌کند.» و باز در جای دیگری به همین موضوع اشاره می‌کنند و می‌فرمایند:«اگر ما تسلیم آمریکا و ابرقدرت‌ها می‌شدیم، ممکن بود امنیّت و رفاه ظاهری درست می‌شد و قبرستان‌های ما پر از شهدای عزیز ما نمی‌گردید، ولی مسلماً استقلال و آزادی و شرافتمان از بین می‌رفت.»

امام(ره) در این‌باره فرمایند: «…اگر جامعه از نظر فرهنگی، وابسته و تابع فرهنگ بیگانه باشد، مجبور می‌شود که در ابعاد دیگر اجتماعی هم به سوی دشمن برود و در نهایت، نابود می‌شود و شرف خود را در همه زمینه‌ها از دست می‌دهد.»

امام خمینی (ره)، حکومت جمهوری اسلامی را حکومتی مبتنی بر قانون عدل الهی دانسته و به اعتقاد ایشان «همه در سایه قانون با امنیّت کامل به سر می‌برند و هیچ حاکمی حق ندارد برخلاف مقررات و قانون شرع مطهر قدمی بردارد.

می‌دانید که امروز اسلام مبتلای به چه چیزهایی هست که قدرت‌های بزرگ و دستگاه‌های مربوط به آن‌ها و وابستگان به آن‌ها فراهم می‌آورند… واقع مطلب این است که این‌ها اسلام را نمی‌خواهند. اگر جمهوری اسلامی یک جمهوری دموکراتیک بود، آن‌ها حرفی نداشتند، لکن جمهوری، اسلامی است، که دستورات اسلام برای آن‌ها در غارتگری‌ها و در زورگویی‌ها، مجال نمی‌خواهد بدهد.

امام شرط اصلاح جامعه را، اصلاح سامانه قضائی با رویکرد عدالت محوری و اخلاق پیشه‌گی می‌دانست.‌

دستگاه قضایی و قضات محترم توجه داشته باشند که در حساس‌ترین مکانِ نظام خدمت می‏‌کنند خیلی سعی کنند تا حتی اشتباهی انجام ندهند. و در صورتی که متوجه اشتباه شدند ، به هیچ وجه از برگشت از حکمشان خجالت نکشند؛ که خجالت در پیشگاه خداوند متعال بسیار سنگین‌‏تر از خجالت از مردم است.

امام(ره) رفاه مردم را از اهداف ملّی دولت اسلامی می‌داند: همه آرمان و آرزوی ملّت و دولت و مسئولین کشور ماست که روزی فقر و تهیدستی در جامعه ما رخت بربندد و مردم عزیز و صبور و غیرتمند کشور از رفاه در زندگی مادی و معنوی برخوردار باشند.

سیره عملی حضرت امام در موضوع عدالت اجتماعی را می‌توان در محورهایی همچون رعایت عدالت اجتماعی در سیره فردی و سیره حکومتی دنبال کرد.

عدالت اجتماعی در مکتب سیاسی حضرت امام، تحت تأثیر جهان بینی توحیدی اسلام، از ویژگی‌ای برخوردار است که آن را از عدالت‌های اجتماعی مورد نظر سایر مکاتب و اندیشمندان متمایز می‌کند. آن ویژگی این است که عدالت اجتماعی در مکتب حضرت امام، نه یک هدف غایی و نهایی، بلکه هدفی متوسط است. به این معنی که در مکاتب غیر الهی اعم از لیبرالیسم و سوسیالیزم، به دلیل نگاه صرفاً مادی به مقوله انسان، هدف غایی و نهایی از همه برنامه ها از جمله تأمین عدالت اجتماعی، سر و سامان دادن به زندگی این جهانی و بعد حیوانی انسان است و آنان به کمال معنوی انسان و بعد ماوراءالطبیعه او که در واقع هویت اصلی او را تشکیل می دهد، توجهی ندارند.

عدالت اجتماعی در مکتب سیاسی حضرت امام از اهمیّت و جایگاه ویژه و بلندی برخوردار است. واقعیّت این‌که استکبار در طول تاریخ، همواره در ستیز با جریان حق بوده و هرگز از این مخالفت خود دست برنخواهد داشت. حضرت امام در تحلیل علل این تقابل تاریخی، عدالت خواهی جریان حق را که در تضاد عمیق با منافع نامشروع مستکبران و استثمار محرومان از سوی ایشان است، راز این مخالفت می‌داند

امام در مکتوبات و سخنان خویش، مفهوم خاصی را از عدالت اجتماعی ارائه نمی‌دهد، لیکن ایشان ضمن نام بردن از عدالت اسلامی یا عدالت‌ الهی از شاخص‌هایی سخن به میان می‌آورد که مروری بر آن‌ها ما را به برداشت حضرت امام از عدالت اجتماعی نزدیک می‌کند؛ برداشتی که می‌توان آن را به نوعی وجه جامع تعاریفی دانست که اندیشمندان در باب عدالت اجتماعی از آن سخن رانده‌اند. این شاخص‌ها، شاخص‌هایی هستند که در صورت ظهور آن‌ها در سطح جامعه و حکومت، می‌توان ادعا نمود شالوده چنین حکومت و جامعه ای، بر پایه عدالت اجتماعی شکل گرفته است.

امام درباره حق انتخاب و رأی مردم فرمودند: «مردم در انتخابات آزادند و احتیاج به قیّم ندارند و هیچ فرد و گروه و یا دسته‌ای حقّ تحمیل فرد و یا افرادی را به مردم ندارند.»